De energietransitie dat zijn wij

Burgers, die zich organiseren als wijkraad of buurtcoöperatie en de regie nemen over hun eigen energievoorziening, vinden elkaar ook steeds vaker op overkoepelende niveaus. Dat gebeurt bijvoorbeeld onder de noemer van Energie Samen, de club die de belangen van energiecoöperaties en -gemeenschappen in Nederland behartigt. In het Klimaatakkoord is de regierol voor verduurzaming van de gebouwde omgeving bij de gemeenten neergelegd. De laatste tijd staat daarbij een toekomst zonder aardgas centraal. Het rijk vraagt van gemeenten om verduurzaming van de gebouwde omgeving wijkgericht te benaderen en uit te werken aan de hand van een Transitievisie Warmte. Per wijk wordt een toekomstperspectief en een tijdshorizon geschetst. Gemeenten zijn zoekende om hun regierol verder invulling te geven en krijgen daarbij steeds vaker te maken met actieve bewoners die zelf al op zoek zijn naar mogelijkheden om hun leefomgeving te verduurzamen.

Energie Samen werkt daarom aan Buurtwarmte en helpt bewonersinitiatieven én hun gemeenten om samen stappen te zetten. De spelregels voor het samenspel tussen gemeenten en bewonerscollectieven liggen namelijk nog niet vast. De zoektocht naar handelingsperspectief voor bewoners in verduurzaming van hun woning en woonomgeving, en de zoektocht naar samenwerking tussen bewonerscollectieven en de gemeente, heeft Burtwarmte gevangen in een bundel verhalen uit de praktijk die de vitaliteit van bewonersinitiatieven demonstreren https://buurtwarmte.energiesamen.nu/verhalen/64/doorpakken-kansen-voor-een-cooperatieve-aanpak-voor-individuele-en-collectieve-oplossingen-in-de-warmtetransitie. Een van die verhalen is opgetekend in onze wijk Sparrenburg en heeft als titel: “Een tuin vol energie.”

Rosmalen: Een tuin vol energie
De afgelopen jaren hebben een aantal bewoners in de wijk Sparrenburg (Rosmalen, gemeente ’s-Hertogenbosch) samen met de Wijkraad veel energie losgetrokken in de buurt. Buurtambassadeurs zijn de wijk in gegaan met de vraag: hoe ziet de wijk er in 2030 uit als de bewoners het voor het zeggen zouden hebben?

Bewoners hebben veel kennis van de buurt
Onderwerpen als betaalbaar wonen, de wijk als gemeenschap, leeftijdsvriendelijke wijk, de gemengde samenstelling van de bewoners, veiligheid, bereikbaarheid, maar ook behoud van het groen en duurzaamheid zijn als thema’s naar boven gekomen. In kleine groepen (tafels) worden deze thema’s verder uitgewerkt: wat betekent dat dan, een leeftijdsvriendelijke wijk.

De toekomstvisie is dus geen docuemnet dat in een la verdwijnt, maar een levendige samwerking van buurbewoners in een negental "tafels'.
Door hun betrokkenheid houden bewoners zo’n thema levend en actueel en vormen ze voor de gemeente een volwaardige gesprekspartner. Zo’n groep mensen vertegenwoordigt een schat aan informatie en kan functioneren als toetssteen voor gemeentelijk beleid op zo’n thema. Dus schuiven gemeenteambtenaren regelmatig aan tafel bij zo’n groep.

Voor en door de wijk
Zo ook bij de tafel ‘duurzaamheid’ die een groot doel voor ogen heeft: als bewoners zelf de touwtjes in handen houden zodat het geld ín de wijk blijft en niet wegvloeit in de zakken van grote energiebedrijven en projectontwikkelaars. Een eerste stap daarbij is het samen opwekken van stroom. Onlangs is hiervoor de Coöperatie Energiecentrale Sparrenburg opgericht. Het eerste project is het aanleggen van een energietuin op een stuk verwaarloosde landbouwgrond naast de wijk, eigendom van de gemeente. Hiervan wil de coöperatie 5 hectare benutten voor het creëren van groen en natuur – dat geeft de mensen in de wijk energie. En de overige 2 hectare zal gebruikt worden voor zonnepanelen – ook dat geeft de wijk energie! Binnenkort hoort de coöperatie of ze toestemming krijgen het plan uit te voeren: voor en door de wijk.

Diversiteit
Als belangrijkste aandachtpunt heeft het bestuur op dit moment het werven van buurtbewoners (leden en vrijwilligers) en bekendheid genereren. De coöperatie is bezig met diversiteit: ouderen hebben een andere benadering nodig dan jongeren; hoe bereik je pubers, ouders met kleine kinderen, opa’s en oma’s? Een plan daarvoor is in de maak. Daarnaast gaat de coöperatie actief aan de slag met energie-ambassadeurs, die hun buren kunnen begeleiden bij het delen van kennis en ervaringen op het gebied van energiebesparing. Er is een toolkit 
in ontwikkeling en inspirerende verhalen van buurtbewoners worden verzameld. Op deze manier wordt de Sparrenburg stap voor stap meegenomen naar een CO₂ neutrale toekomst en voorbereid op wooncomfort zonder aardgas.


De coöperatie praat intussen ook mee over de Transitie Visie Warmte i.o. van de gemeente ‘s-Hertogenbosch, niet alleen op basis van de ‘eigen’ wijk, maar ook samen met de 4 andere pilotwijken waar zij nauw contact mee heeft.
Opmerkingen of vragen: info@sparrenburg.energiecentrale.org

De bestuursleden van Coöperatie Energiecentrale Sparrenburg: Morris Ham, Arno Gramsma, Saskia Nieuwkoop en Rob Maessen, en Victor.

www.sparrenburg.energiecentrale.org
www.wijkvisiesparrenburg.nl
www.wijkvisiesparrenburg.nl/duurzaam-sparrenburg/